Zmiany w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej – od 1 czerwca 2025 r.

Sejm uchwalił nowelizację przygotowaną przez Ministra Spraw Zagranicznych, której głównym celem jest modyfikacja szeregu aktów prawnych, w szczególności ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach. Nowe przepisy wprowadzają istotne zmiany w procedurach dotyczących wydawania wiz, zezwoleń na pobyt oraz zasad przyjmowania cudzoziemców na studia w Polsce.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze elementy nowelizacji:

Dostęp do danych Straży Granicznej

Minister właściwy do spraw zagranicznych oraz konsulowie uzyskali podstawę prawną do korzystania z informacji gromadzonych przez Straż Graniczną w zakresie przekraczania granicy przez cudzoziemców. Dostęp ten jest możliwy wyłącznie w celu prowadzenia postępowań dotyczących wydawania, cofania lub unieważniania wiz.

Obowiązki informacyjne przy wizach studenckich

Organy wydające wizy krajowe w celu odbycia studiów są zobowiązane do informowania uczelni (rektora lub kierownika jednostki) o wydaniu takiej wizy. Z kolei uczelnie muszą niezwłocznie zawiadamiać organ wizowy o wykreśleniu cudzoziemca z listy studentów lub doktorantów.

Doprecyzowanie przesłanek odmowy wydania wiz i zezwoleń

Zaostrzono kryteria odmowy wydania lub cofnięcia wizy krajowej na cele studenckie oraz zezwoleń na pobyt czasowy związanych z kształceniem. Odmowa będzie możliwa, jeśli jednostka edukacyjna faktycznie służy jedynie ułatwianiu nielegalnego pobytu cudzoziemców w Polsce.

Uproszczona procedura umawiania wizyt

Nowelizacja umożliwia składanie wniosków wizowych z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, co ma usprawnić proces umawiania wizyt i umożliwić lepszą identyfikację wnioskodawców.

Wizy studenckie odpłatne i nowe wymogi rekrutacyjne

Zezwolenie na pobyt czasowy w celu nauki na studiach odpłatnych może zostać wydane jedynie po przedłożeniu dowodu opłacenia czesnego. Uczelnie przyjmujące cudzoziemców muszą prowadzić rekrutację według ściśle określonych wymagań dokumentacyjnych, szczególnie w przypadku studiów I i II stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich.

Kontrola nad uczelniami i możliwość zakazu przyjmowania cudzoziemców

Publiczne uczelnie zawodowe oraz niepubliczne uczelnie akademickie będą musiały uzyskać zatwierdzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w zakresie przyjmowania studentów-cudzoziemców. Minister będzie także mógł nałożyć zakaz przyjmowania cudzoziemców przez daną jednostkę na okres do 5 lat w przypadku stwierdzenia poważnych nieprawidłowości.

Priorytet wiz dla doktorantów i naukowców

Postępowania wizowe dotyczące osób przyjętych do szkół doktorskich i prowadzących badania naukowe otrzymają pierwszeństwo. Wydłużono też okres obowiązywania zezwoleń na pobyt czasowy dla doktorantów – pierwsze do 2 lat i 6 miesięcy, a kolejne na czas trwania studiów z dodatkowym 6-miesięcznym okresem.

Mobilność studentów i obowiązek opłat

Studenci korzystający z mobilności na terytorium RP będą musieli przedłożyć dowód opłacenia studiów. Brak opłaty będzie stanowił podstawę do wydania sprzeciwu wobec korzystania z mobilności. Informacje o mobilności mają być przekazywane Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

Zmiany w zakresie potwierdzania znajomości języka

Świadectwa ukończenia szkół policealnych zostały usunięte z katalogu dokumentów potwierdzających znajomość języka polskiego przy ubieganiu się o status rezydenta długoterminowego UE.

Szerszy dostęp konsulów do baz danych

Konsulowie otrzymali prawo do wglądu w dane rejestrów i ewidencji cudzoziemców w zakresie niezbędnym dla procedur wizowych.

Rozszerzenie przesłanek odmowy w art. 116 ustawy o cudzoziemcach

Znowelizowano art. 116 pkt 5 ustawy, dodając nowe sytuacje, w których organ może odmówić wszczęcia postępowania w sprawie zezwoleń na pobyt czasowy i pracę. Wprowadzono również nowe punkty:

• pkt 7 – odmowa, gdy cudzoziemiec przebywa w Polsce na podstawie wizy typu D wydanej przez inne państwo Schengen (z wyjątkiem mobilności),
• pkt 8 – odmowa, gdy cudzoziemiec przebywa na podstawie dokumentu pobytowego innego państwa Schengen (z wyjątkiem mobilności),
• pkt 9 – odmowa, gdy cudzoziemiec przebywa wyłącznie na podstawie zezwolenia na wjazd wydanego przez Straż Graniczną.

Nowelizacja stanowi istotne zaostrzenie oraz uszczelnienie systemu wydawania wiz i zezwoleń na pobyt dla cudzoziemców, a jednocześnie porządkuje procedury rekrutacyjne i nadzorcze dotyczące cudzoziemców podejmujących studia w Polsce.